Barok jest jedną z najbardziej oryginalnych epok. Przepych, mnóstwo kontrastów i ekspresja – to właśnie cechy charakterystyczne tej epoki. Bardzo ciekawa była także barokowa sztuka, zwłaszcza malarstwo. Było ono niezwykle charakterystyczne i wiele znanych dzieł pochodzi właśnie z okresu baroku. W Polsce ta dziedzina sztuki również była mocno rozwinięta i do dzisiaj można znaleźć wiele obrazów, które idealnie pokazują cechy malarstwa barokowego.
Czasy baroku w Polsce
Barok w Polsce rozpoczął się pod koniec XVI wieku i według większości znanych źródeł zakończył się w połowie XVIII wieku. Epoka ta była bez dwóch zdań okresem niezwykle ciekawym i niejednolitym. Pomimo tego, że można znaleźć pewne podobieństwa między barokiem a poprzednimi epokami, trzeba jednak przyznać, że mocno różnił się on od czasów starożytnych, średniowiecza czy renesansu. Jego nazwa również nie jest przypadkowa. Pochodzi ona od portugalskiego słowa “barocco”, oznaczającego perłę o nieregularnych kształtach. Barok w Polsce był również okresem dość burzliwym. Miały wtedy miejsca liczne konflikty zbrojne z sąsiadującymi państwami, a do władzy zaczęli dochodzić pierwsi królowie elekcyjni. To właśnie wtedy rozpoczęła się kontrreformacja, która miała duży wpływ na sztukę.
Cechy malarstwa barokowego
Malarstwo barokowe w Polsce najsilniej rozwinęło się w II połowie XVII wieku. To właśnie wtedy powstało najwięcej dzieł plastycznych. Bardzo popularna była tematyka religijna, która była mocno związana z kontrreformacją. Popularnym środkiem tworzenia dzieł, było wtedy malarstwo olejne. Niezwykle powszechne było także malarstwo alegoryczne. Artyści chętnie sięgali po motyw danse macabre, który przypominał o ulotności życia. Wielu malarzy tworzyło także portrety sarmackie lub trumienne. Ciekawostka jest taka, że tego typu obrazy do salonu były charakterystyczne głównie dla polskiej sztuki. Bardzo ważnym elementem barokowego malarstwa był światłocień. To właśnie on pozwalał na uzyskanie głębi i lepiej podkreślał dynamikę obrazów. Postacie na obrazach zazwyczaj przedstawiane były w ruchu, a ich pozy często były wyszukane czy wręcz teatralne. Bardzo ważne były także emocje na twarzach malowanych osób, a także ich gesty. Dynamika, ekspresja i pełen kontrastu światłocień – to właśnie liczyło się dla artystów.
Polscy malarze barokowi i ich dzieła
W Polsce działało wielu artystów, więc dzisiaj można znaleźć liczne przykłady malarstwa barokowego. Jednym z najsłynniejszych malarzy pracujących w Polsce był Tomasz Dolabella, czyli jeden z pierwszych przedstawicieli baroku. Był on malarzem Zygmunta III Wazy i stworzył wiele obrazów o tematyce religijnej bądź historycznej. Jest on autorem takich dzieł jak “Śmierć Tomasza Becketa” czy “Portret Stanisława Tęczyńskiego”. Znanym artystą był także Franciszek Lekszycki, który stworzył wiele obrazów o tematyce religijnej, np. “Przybicie do krzyża” czy “Wizja św. Jana Kantego”. Ważnym malarzem był również Krzysztof Boguszewski. Jest on autorem takich obrazów jak “Niebieskie Jeruzalem” czy “Niepokalane poczęcie”. Co ciekawe, istnieje wiele dzieł z tamtego okresu, których autorzy do dzisiaj pozostają nieznani. Przykłady obrazów barokowych, które są anonimowe to np. “Portret Tomasza Zamojskiego” czy “Portret Jerzego Radziwiłła”.
