Sztuka baroku – najważniejsze cechy i dzieła

Skąd wzięła się nazwa „barok”? Pewnego razu poławiacze pereł w Portugalii wyłowili wartościową perłę o niezwykle dziwnych kształtach. Nazwali ją „barocco”, czyli dziwny. Historycy literatury określili tym mianem okres w literaturze i sztuce, przypadający na wiek XVII. Pomysły twórców tej epoki były niezwykle oryginalne, często zaskakujące i szokujące, a jednak wartościowe. Twórcy następnej epoki kulturowej, Oświecenia, oceniali barok dość negatywie, widząc w nim zwyrodniałą formę renesansu, jednak następne epoki, poczynając od romantyzmu, doceniły barokowych twórców.

Człowiek w XVII wieku

---

Wiek XVII przyniósł ludziom długotrwałe wojny i zarazy. Życie stało się trudne, stabilizacja zrujnowana została przez wojny i kataklizmy, w takiej sytuacji nietrudno było o zwątpienie w potęgę człowieka, w co tak bardzo wierzyli ludzie renesansu. Twórcy baroku, jak wszyscy ludzie żyjący w tym okresie, odczuli, że człowiek jest tylko drobiną zagubioną we wszechświecie, że tak niewiele od niego zależy. Wszystkie lęki i niepokoje ludzi znalazły odzwierciedlenie i w literaturze, i w sztuce epoki baroku.

Celem twórcy epoki baroku było zadziwić odbiorcę dzieła, olśnić go i zaszokować. Stąd ogromny nacisk twórców na formę, która musiała być oryginalna i kunsztowna. Liczył się pomysł. Niecodzienny, zaskakujący.

---

Malarstwo baroku

---

W XVII wieku tworzy wielu znakomitych malarzy, którzy eksperymentują, poszukując nowych dróg. Sztuka baroku olśniewa przepychem, bogactwem a z drugiej strony często zajmuję się tematyką znikomości i kruchości ludzkiego życia. To wiek, w którym tworzą Caravaggio, Diego Velàzquez, Rembrandt, Rubens, Bernini…

Michelangelo Merisi Caravaggio to malarz włoski, który zreformował europejskie malarstwo. Doskonale posługiwał się światłocieniem, potrafił w ten sposób wydobyć na światło dzienne najdrobniejsze szczegóły. Jeden z obraz Caravaggio poświęcony jest Bachusowi, bogu radości i wina. Temat zaczerpnął z mitologii, na obrazie oddał nastrój rozkoszy, upojenia napojem i jedzeniem. Obraz znajduje się w galerii Uffizi we Florencji.

Najsłynniejszym obrazem Hiszpana, Diego Velázqueza, są „Panny dworskie”. To obraz bardzo finezyjny, malarz przedstawił siebie w trakcie pracy. Maluje właśnie parę królewską,a, a potwierdzenie tego faktu odbiorca widzi w lustrze odbijającym obraz. W centrum obrazu Velázqueza widać infantkę Małgorzatę, pięcioletnią dziewczynkę, oraz jej świtę: dwórki, błazny i karlicę oraz psa. Velázquez był malarzem hiszpańskiej rodziny królewskiej na dworze króla Filipa IV. „Panny dworskie” można obejrzeć w madryckiej galerii Prado.

Rembrandt to malarz niderlandzki, mistrz portretów pojedynczych i grupowych. Podobnie Rubens. Na obrazach mistrza z Antwerpii podziwiać można barokowe piękności, kobiety o obfitych kształtach. Najsłynniejszym chyba obrazem Rubensa jest „Toaleta Wenus”, obraz znajduje się w galerii w Madrycie.

---

Architektura i dekoracje wnętrz

---

Swoją specyfikę posiada nie tylko barokowe malarstwo i rzeźba, także architektura. Barok w architekturze cechuje bogactwo, ozdobna ornamentyka, złocenia. Wyszukaną formę nadawano fasadom budowli. Barok odwoływał się do zmysłów człowieka, chciał szokować i zachwycać.

We wnętrzach w barokowym stylu często można zobaczyć łączenie ścian i mebli w kontrastowych kolorach. Dużo jest złoconych dodatków, wiele ozdób. Często wykorzystuje się rzeźby, freski, ornamenty, sztukaterię. Wszystko sprawia wrażenie przepychu. Nie ma tutaj prostoty i harmonii, ważną rolę spełnia przełamywanie światła, co można osiągnąć dzięki nieregularnym ścianom. Kontrastowo dobrane barwy, obrazy i lustra na ścianach – oto typowy wystrój barokowy.