Blog

Rzeźby barokowe w Polsce – przykłady i historie

Pałac Branickich w Białymstoku

Nie da się ukryć, że barok był epoką niezwykle ciekawą. Okres ten był pełen różnego rodzaju sprzeczności, kontrastów i przepychu, co było widoczne także w sztuce. Jedną z najważniejszych i najbardziej charakterystycznych dziedzin sztuki była rzeźba. Barokowe dzieła wyróżniają się na tle rzeźb z innych epok. W Polsce dziedzina ta również rozwijała się bardzo prężnie i do dzisiaj można znaleźć wiele przykładów, które idealnie obrazują cechy rzeźby barokowej.

Barok w Polsce

Barok był okresem niejednolitym i mocno różnił się od poprzednich epok. Sama nazwa barok pochodzi od portugalskiego słowa “barocco”, które oznacza perłę o nieregularnych kształtach. Podkreśla ona nietypowość tego okresu. W Polsce barok rozpoczął się pod koniec XVI wieku i według większości źródeł trwał do połowy XVIII wieku. Epoka ta była bardzo złożona. Powstały wtedy różne nurty w sztuce, takie jak manieryzm czy iluzjonizm. W Polsce z epoką baroku wiążą się liczne konflikty zbrojne i niepokój społeczny. Wtedy też do władzy doszli pierwsi królowie elekcyjni. Wszystkie te wydarzenia miały duży wpływ na sztukę.

Cechy rzeźby barokowej

Rzeźby, podobnie jak i inne rodzaje sztuki Barokowej, są niezwykle specyficzne i nie sposób pomylić je z dziełami innych epok. Artyści najczęściej sięgali po takie materiały jak marmur, brąz, stiuk i drewno. Pod wieloma względami rzeźba barokowa przypominała dzieła antyczne, jednak kilka elementów uległo zmianie. Podobnie jak w czasach starożytnych, rzeźby barokowe, zwłaszcza ludzkie postacie, często zastępowały kolumny. Były jednak one o wiele bardziej monumentalne i dynamiczne. Postacie, w tym również zmarłe osoby, zwykle przedstawiane były w ruchu. Często miały one formę spiralną, co jeszcze bardziej podkreślało dynamizm rzeźby. Innym przykładem cechy rzeźby barokowej jest także dobra znajomość anatomii. Często tworzono pomniki, które wyróżniały się wielkimi rozmiarami. Barokowi artyści dbali także o to, aby rzeźby ludzkie dobrze oddawały uczucia danej postaci. Na ich twarzach widoczne były emocje, rzeźbiarze często stawiali także na pełne dramatyzmu gesty. Dla artystów trudniących się rzeźbą bardzo ważna była ekspresja, monumentalizm i dynamizm. Najczęściej tworzyli oni pomniki, nagrobki i rzeźby typowo dekoracyjne. Warto również zaznaczyć, że rzeźba często była uzupełnieniem architektury i miała ona zasłaniać różnego rodzaju mankamenty.

Rzeźbiarze barokowi i ich dzieła

Rzeźby barokowe w Polsce można znaleźć w różnych miejscach. Są one niezwykle monumentalne, pełne ekspresji i często bogato zdobione. W Polsce działało wielu rzeźbiarzy, którzy pochodzili z różnych krajów, a ich dzieła można podziwiać do dzisiaj. Jednym z najsłynniejszych artystów był Abraham van del Blocke, który stworzył m.in. nagrobki Andrzeja i Baltazara Batorych. Świetnie pokazują one, jak wyglądały rzeźby barokowe w Polsce we wczesnym okresie epoki. Znakomitym przykładem jest także Fontanna Neptuna w Gdańsku, którą również stworzył Abraham van del Blocke. Postać rzymskiego boga została przedstawiona w charakterystyczny, spiralny sposób. Bardzo znanym artystą był także Baltazar Fontana, który stworzył m.in. wiele rzeźb figuralnych w Kościele św. Anny w Krakowie. Przykłady rzeźb barokowych w Polsce można także znaleźć w katedrze we Wrocławiu, Kościele św. Trójcy w Tarłowie czy Bazylice Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny w Krakowie.