Katedra św. Piotra i Pawła stanęła w XI wieku na miejscu wcześniejszego kościoła i już w swoim założeniu była monumentalną bazyliką z dwoma wieżami. Pozostałe dwie (bo katedra ma ich w sumie 4) dodano później. Do budowy wykorzystano jako budulec pozostałości rzymskiej nekropolii, która rozciąga się nieopodal...
Do dziś podziwiać możemy dwie wieże zachodniego szczytu, jedną z oryginalnym czworobocznym hełmem, obie zdobne w smukłe triforia na najwyższym piętrze i biforia poniżej. Nad nimi znajdują się skomplikowane fryzy z półkolistych, falujących arkadek (podobne znajdziemy w Rumunii, w Alba Julia) i fryzy ząbkowe. Ścianę zachodnią zdobiła kiedyś rozeta. Wnętrze kryte było zapewne sklepieniem krzyżowym, resztki jego służek zachowały się do dziś. Kapitele służek zdobią misterne ornamenty roślinne.
Wnętrze rzuca na kolana. Nieskażone barokiem, surowe, bielone wapnem, kryte drewnianym stropem, znakomicie wydobyte z mroku dyskretnym oświetleniem. Strop opiera się na masywnych, wiązkowych bądź wielokątnych filarach zwieńczonych kapitelami o podobnej, roślinnej dekoracji. W prezbiterium znajdziemy dwie pisciny zamknięte misternym trójliściem i jedną zamkniętą półkoliście. Ściany pokryte są freskami: to "Sąd ostateczny" i "Legenda o świętym Władysławie". Znajdziemy tu też wpisane w okrąg krzyżyki konsekracyjne świątyni. Wszystkie okna zachowały romańskie rozglifienia, a ścian nie szpeci tynk. W prezbiterium zwracają uwagę służki wkomponowane w załomy ścian.
Przy południowej ścianie katedry znajdowało się baptysterium w kształcie rotundy, której wątki przyziemia zachowały się do dziś. Bardzo prosty kształt z niewielkim prezbiterium po stronie wschodniej, owalnym, prawie jajowatym. Był to najwcześniejszy budynek siedziby biskupstwa Eger. Datuje się ją na przełom X i XI wieku. Po stronie zachodniej, bardzo dobrze wyeksponowany pod szklaną pokrywą, znajduje się podposadzkowy pochówek, którego właścicielem był najprawdopodobniej jeden z pierwszych dygnitarzy egerskiego biskupstwa, jego eminencja Buldus, który zginął był śmiercią męczeńską.
Album Romański
