Miejsce, w którym stoimy ma bogatą i długą historię. Jest to też jedno z najważniejszych dla chrześcijaństwa miejsc na świecie - "matka i głowa wszystkich kościołów miasta i świata", archibazylika, katedra biskupa Rzymu, czyli papieża. Bazylika św. Jana na Lateranie. A w zasadzie - bazylika Najświętszego Salwatora, św. Jana Chrzciciela oraz św. Jana Ewangelisty. A w niej - najpiękniejsze krużganki Rzymu...
Kościół San Bartolomeo jak mało które miejsce w Rzymie wiąże się z najwcześniejszą historią Polski (co na rzymskie warunki nie oznacza znowu tak głębokiej przeszłości). W tym niewielkim kościółku na wyspie Isola Tiberina (który zbudowano na miejscu starożytnej świątyni Eskulapa) Otton III złożył relikwie ramienia św. Wojciecha, a historia polskiego (a może czeskiego?) świętego spleciona jest od wieków z tym miejscem.
Klasztor w Regensburgu zwany "Szkockim klasztorem" został ufundowany w XI wieku. Sprowadzono tu irlandzkich misjonarzy, którzy w średniowieczu nieśli celtyckie odrodzenie chrześcijaństwa całej Europie. Im zawdzięczamy niezwykły zabytek, jakim jest monumentalny portal kościoła św. Jakuba, który można czytać jak księgę, pod warunkiem, że zna się kod, jakim została zapisana.
Jadąc do Niemiec nie mogliśmy się doczekać Bambergu. Dlaczego? To proste, tu znajdziemy naszą pierwszą (jedną z siedmiu) katedrę cesarską, arcydzieło późnego romanizmu. Romanizmu w takiej skali jeszcze nie widzieliśmy i pewnie długo jeszcze nie zobaczymy. Znajdujemy tu dostojne, monumentalne wnętrze, misternie rzeźbione portale oraz niezwykłe rzeźby, w tym słynnego Jeźdźca z Bambergu.
Klasztor karmelitów pod wezwaniem Św. Teodora i Matki Bożej kryje jeden z najcudowniejszych romańskich skarbów Bawarii - niezwykłe krużganki klasztorne, uważane za jedne z największych i najpiękniejszych romańskich krużganków w całych Niemczech. Krużganki otwierają się na kwadratowy wirydarz misternie zdobionymi triforiami. Każda kolumienka jest inna, zdobiona motywami roślinnymi, zwierzęcymi, figuralnymi, przedstawiając mityczne stwory i sceny biblijne. Można tu spacerować godzinami, rozszyfrowując kapitele kolumienek jak średniowieczne szarady.
Pozostałości nieistniejącego już opactwa św. Wincentego na Ołbinie są dzisiaj rozrzucone po całym Wrocławiu. Znaleźć je możemy w kościele Marii Magdaleny, gdzie wtórnie wbudowano niezwykły portal oraz w muzeach - Narodowym oraz Architektury. Czy to "tylko" relikty? Przekonajcie się sami...
Kościół w Trzebnicy zaskakuje nie tylko swymi rozmiarami, jak na kościół romański (jest naprawdę duży), ale też misternością swoich detali architektonicznych. Znajdujemy tutaj prawdziwe małe arcydzieło - tympanon z przedstawieniem Dawida grającego na harfie dla Betszeby. Choćby tylko dla tej rzeźby warto tu przyjechać!
Nie zachował się ufundowany przez Iwona Odrowąża romański kościół, który kiedyś się tu znajdował. Natomiast nad południowe wejście do późniejszego kościoła wmurowano pochodzący z niego tympanon wykuty w piaskowcu. To przepiękna płaskorzeźba z krzyżem w centralnym miejscu, po którego bokach znajdują się wyobrażenia słońca (po lewej) i księżyca (po prawej). Ornament rozpięty wokół krzyża tworzą dwie misterne rośliny.
Południowy portal przykuwa uwagę swoją niecodzienną kolorystyką. Elementy rzeźbiarskie - a więc figury Matki Boskiej i św. Stanisława oraz guzełki zdobiące łuk archiwolty wykonano z czerwonego kamienia. Łuk archiwolty, opartej na trzech parach kolumienek o głowicach zdobionych motywami roślinnymi (liście dębu), jest już ostry. Zachował się jeden wałek archiwolty, zdobiony owymi pomarańczowymi guzełkami. Tympanon przedstawia postacie Matki Boskiej i św. Stanisława, oddzielone kolumną. Co ciekawe, tympanon jest dwustronny - od strony wnętrza przedstawia apoteozę św. Stanisława w otoczeniu orłów.
Katedra św. Michała to klasycznie romańska trójnawowa bazylika z transeptem. Ramiona transeptu od wschodu zakończone są apsydami, apsydą miało również być zakończone prezbiterium. W projekcie przewidziane były dwie wieże zachodnie, jednak dziś stoi jedna (i do tego zapakowana w plastik, w renowacji). Wewnątrz kościół zachował się w prawie idealnym stanie. Potężne sklepienia krzyżowe opierają się na masywnych, wiązkowych filarach i wysokiej ścianie nawy.
Album Romański
