Milevsko - kościół św. Iliji z XII wieku
Z kościółka św. Iliji została tylko wieża. Ale co to za wieża! Wieża podobna absolutnie do niczego...
Z kościółka św. Iliji została tylko wieża. Ale co to za wieża! Wieża podobna absolutnie do niczego...
Kościółek św. Urszuli, niewielka budowla z kwadratową wieżą i prosto zamkniętym prezbiterium, to w zasadzie przykład stylu przejściowego między gotykiem a romanizmem.
Znajdujemy się w miejscu, gdzie w głębokim średniowieczu znajdowała się osada Zderaz i to właśnie tu w XII wieku powstał kościół św. Wacława. Bezdyskusyjnie gotycki kościół zainteresował nas przez dziwacznie umiejscowione w zachodniej fasadzie romańskie biforia, które nijak się miały do reszty budynku...
Dzisiaj kościół w Wierzbnej pełni rolę... chóru muzycznego dla dużej, XVIII-wiecznej świątyni. Przyklejony od północy do romańskiego kościółka dość duży budynek sprawia konfundujące wrażenie. Szczególnie, że romańska świątynia wcale nie jest mała, jak na romańskie standardy, wydaje się mała i niepozorna przez porównanie do swojej młodszej, syjamskiej siostry. Monumentalna, dwuwieżowa fasada byłaby zapewne imponująca, gdyby nie umniejszający kontekst.
Kościółek Najświętszej Marii Panny jest niewielką, kanciastą budowlą z łamanego granitu. Jej romańskie mury przetrwały prawie w całości. Ściany naw oraz przyziemie wieży zbudowane są w technice opus emplectum, zachowały się tu również malutkie, romańskie okienka. Romańskie prezbiterium (zamknięte kiedyś prostą ścianą) zostało rozebrane w XIX wieku, wtedy też usunięto zachodni portal. Dzisiaj do romańskiej zachodniej wieży przyklejona jest późniejsza kruchta. Kruchta wieżowa podzielona jest na trzy części, z czego środkowa sklepiona jest kolebkowo. Powyżej kiedyś znajdowała się empora.
Podążając drogą międzynarodową E77, z północy na południe przecinającą Słowację, trafiamy do Bańskiej Bystrzycy - malowniczego miasteczka położonego w kotlinie otoczonej przez Niżne Tatry, Góry Krzemienickie oraz Wielką Fatrę. Chociaż z romańskiego punktu widzenia niewiele tu atrakcji, to warto zatrzymać się tu, chociażby po to, żeby napić się słowackiego piwa w pięknych okolicznościach przyrody (góry) i kultury (uroczy ryneczek z pięknymi renesansowymi kamieniczkami).